oe zijn de namen "Drylts" en "IJlst" ontstaan?
Ondanks de vele pogingen om de namen IJlst en Drylts te verklaren, kan niemand met zekerheid aangeven waar deze namen oorspronkelijk vandaan komen. Twee verklaringen zijn, door gevonden en bewaarde gegevens, erg geloofwaardig.

lostins

De Ylostins
Afb. 1, De Ylostins.
Fragment van "Die oude scheepryke stadt IJlst".
De eerste verklaring van de namen heeft te maken met de stins die in het zuidwestelijk deel van IJlst heeft gestaan en waarvan de overblijfselen in 1778 zijn weggebroken. De naam van die stins was "Ylostins" en het kwam soms voor dat de stichter van de stins aangewezen werd als de stichter van de hele neder- zetting eromheen. De stichter gaf het plaatsje dan haar naam. Voor zover ik zelf heb kunnen achterhalen is hiervan, als het er al ooit is geweest, geen document bewaard gebleven.

o der Ylike
Even ontastbaar is de andere verklaring van de huidige namen, want die gaat uit van een natuurlijke loop van omstandigheden. Het watertje de "Ee", dat door IJlst stroomt, zou het ontstaan van de namen IJlst en Drylts hebben veroorzaakt.

In enkele oude bronnen wordt van "Ylike" gesproken wanneer men naar IJlst refereert. Het eerste gedeelte van het woord, 'Y', is niet alleen de friese vertaling van 'ee' (een verouderd woord voor water of rivier), het is tevens daadwerkelijk de naam van het riviertje dat door IJlst stroomt. Het stukje 'like' in Ylike, dat indertijd ook wel 'leke' was, is weer een andere benaming voor water of rivier. Men vindt het ook terug in de naam van het dorp Leek en misschien ook in de naam van de rivier de Lek.

In de friese gesproken taal vond er op een gegeven moment een overgang van de k-klank naar de ts-klank plaats. In de naam van de rivier die van Balk naar het Slotermeer stroomt, de Luts (vroeger Lits) werd de 'k' op die manier vervangen door 'ts'. De naam is daar dus van Like naar Lits en uiteindelijk Luts vervormd. De Y of Ee, die door IJlst stroomt, was ook zo'n zogenaamde leke, like of lits. Net zoals de uitspraak van de rivier tussen Balk en het Slotermeer (Like) naar Lits veranderde, veranderde ook bij het woord Ylike de uitspraak in 'Ylts'. In de betekenis van "naar Ylts" of "aan de Ylts" zei men indertijd "to der Ylts". Het lidwoord is uiteindelijk met Ylts samengevloeid tot het resultaat: "Drylts".

Mensen die geen fries spreken willen nog wel eens, niet geheel volgens de spelling van het woord, de 'ts'-combinatie uitspreken als 'st', omdat dat lekkerder loopt. Regelmatig wordt Drylts dan ook uitgesproken als Drylst. Op precies dezelfde manier kan de Nederlandse naam van het stadje verklaard worden: Ylts veranderde in de loop der tijd in Ylst en wordt tegenwoordig geschreven als IJlst.

De 'skyline' van IJlst (voor 1778)
Afb. 2: zijaanzicht, gekeken op de achterkant van de huizen aan de Eegracht. Helemaal
rechts (het uiterst rechtse van de drie torens) staat de in 1778 afgebroken Ylostins.
Űntwerp en idee fan Marit, 2003. Lęste oanpassings dien op 4 febrewaris 2006.
Eamelje mei Marit of besiekje harren eigen webside.